Σύμφωνα με το άρ. 363 του Ποινικού Κώδικα, στην συκοφαντική δυσφήμηση όποιος ισχυρίζεται κάποιο ψευδές γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη κάποιου και ο υπαίτιος το γνώριζε, τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή. Οι συνεργάτες του δικηγορικού μας γραφείου έχουν χειριστεί πολλές υποθέσεις συκοφαντικής δυσφήμησης, αλλά και περιπτώσεις απλής δυσφήμησης, υπερασπιζόμενοι τον κατηγορούμενο και πετυχαίνοντας την αθώωσή αυτού, είτε αποδεικνύοντας ότι, το γεγονός το οποίο θεωρήθηκε δυσφημιστικό ήταν αλήθεια και ως εκ τούτου δεν έπρεπε να καταδικαστεί ο κατηγορούμενος είτε αποδεικνύοντας ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του αδικήματος, είτε επειδή επρόκειτο για έναν απλό ισχυρισμό ή άποψη και όχι για κάποιο ψευδές γεγονός, είτε επειδή αυτό δεν ήταν ικανό να βλάψει την τιμή και την υπόληψη του μηνυτή.

Τι είναι συκοφαντική δυσφήμηση;

Αν κάποιος ισχυριστεί ή διαδώσει για κάποιον άλλον ενώπιον τρίτου ψευδές γεγονός, το οποίο μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου, και ο υπαίτιος γνώριζε ότι το γεγονός είναι ψευδές, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. 

Δίωξη κατ’ έγκληση

Η συκοφαντική δυσφήμηση διώκεται, κατά τις γενικές διατάξεις, αν ο δικαιούχος της έγκλησης δεν υποβάλει την έγκληση μέσα σε 3 μήνες από την ημέρα που έμαθε για την τέλεση της πράξης και για τον δράστη της, ή για έναν από τους συμμετόχους, το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεται. 

Ισχυρισμός ή διάδοση

Ισχυρισμός υπάρχει όταν ο κατηγορούμενος ανακοινώνει το γεγονός ως δική του πεποίθηση, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο γεννήθηκε η πεποίθηση. Διάδοση υπάρχει όταν ο κατηγορούμενος μεταδίδει περαιτέρω ισχυρισμό άλλου προσώπου περί γεγονότος, χωρίς να υιοθετεί τον εν λόγω ισχυρισμό. Η διάδοση μπορεί να γίνει και με μετάδοση από τον κατηγορούμενο, δια του τύπου, ισχυρισμού άλλου προσώπου σχετικά με τρίτο. Συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου μπορεί να γίνει και με την ανάρτηση – επικόλληση διαφημιστικού φυλλαδίου με δυσφημιστικούς ισχυρισμούς. Η καταχώριση στο internet κειμένου με δυσφημιστικά γεγονότα δεν στοιχειοθετεί αδίκημα τελούμενο δια του Τύπου. Αν ο δράστης τέλεσε συκοφαντική δυσφήμηση με το να περιλάβει συκοφαντικούς ισχυρισμούς σε κατάθεσή του ενώπιον του ανακριτή, και δώσει εκ νέου κατάθεση ενώπιον του ανακριτή, και αναφέρεται και προσεπιβεβαιώνει την προηγούμενη κατάθεσή του που περιλάμβανε τους συκοφαντικούς ισχυρισμούς, ο δράστης τελεί εκ νέου συκοφαντική δυσφήμηση. 

Τρίτος στη συκοφαντική δυσφήμηση

Στην έννοια του τρίτου περιλαμβάνεται οποιοσδήποτε, πλην του δυσφημούμενου, φυσικό πρόσωπο ή αρχή, που έλαβε γνώση με οποιονδήποτε τρόπο του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης, αρκεί το γεγονός να είναι επιλήψιμο γι’ αυτόν στον οποίο αποδίδεται. Στην έννοια του τρίτου περιλαμβάνονται επομένως και τα πρόσωπα που έλαβαν γνώση του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης με οποιονδήποτε τρόπο, έστω και κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, όπως

• οι δικαστές , και
• οι εισαγγελείς , και
• οι υπάλληλοι του δικαστηρίου, και
• οι δικηγόροι, και
• οι δικαστικοί επιμελητές, και
• τα μέλη πειθαρχικών συμβουλίων, επιτροπών, ανεξάρτητων αρχών, κλπ.

Αντίθετη εκδοχή, κατά την οποία δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της απλής ή της συκοφαντικής δυσφήμησης, αν η ανακοίνωση του δυσφημιστικού γεγονότος γίνεται με το περιεχόμενο δικογράφου που περιήλθε στον δικαστή, τον εισαγγελέα και τον γραμματέα του δικαστηρίου και, εν γένει, σε πρόσωπα θεσμικώς αρμόδια, δηλαδή ειδικώς, συνταγματικώς και δικονομικώς εξουσιοδοτημένα να εξετάζουν τέτοια δικόγραφα και να λαμβάνουν γνώση υποχρεωτικά του περιεχομένου τους, με την αιτιολογία ότι τα πρόσωπα αυτά δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του τρίτου, δεν δικαιολογείται ούτε από την γραμματική διατύπωση των άρ. 362 ΠΚ και άρ. 363 ΠΚ, καθώς, κατά το γλωσσικό νόημα της λέξης, “τρίτος” είναι οποιοσδήποτε που δεν μετέχει στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων, οπότε ο όρος αυτός καλύπτει αδιαστίκτως κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν είναι ο δράστης ή ο παθών του εγκλήματος.

Γεγονός πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου

Ως τιμή νοείται το αγαθό όνομα, η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία με βάση την ηθική αξία που έχει συνεπεία εκπληρώσεως απ’ αυτό των ηθικών και νομικών κανόνων. Ως υπόληψη νοείται το αγαθό όνομα, η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία με βάση την κοινωνική αξία του συνεπεία των ιδιοτήτων και ικανοτήτων που έχει για την εκπλήρωση των ιδιαίτερων κοινωνικών του έργων ή του επαγγέλματός του. Ως γεγονός πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου θεωρείται κάθε συγκεκριμένο περιστατικό του εξωτερικού κόσμου, το οποίο ανάγεται στο παρελθόν ή το παρόν, το οποίο υποπίπτει στις αισθήσεις και μπορεί να αποδειχθεί, το οποίο αντίκειται στον νόμο, την ηθική και την ευπρέπεια, το οποίο προσάπτεται σε ορισμένο πρόσωπο με συνέπεια να επέρχεται εμφανής υποτίμηση της τιμής και της υπόληψής του. Ως γεγονός πρόσφορο να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου θεωρείται και κάθε συγκεκριμένη συμπεριφορά ή σχέση προσώπου, αναφερόμενη στο παρελθόν ή το παρόν, αν συνάπτεται άμεσα με κάτι που έχει συμβεί, η οποία προσάπτεται σε ορισμένο πρόσωπο με συνέπεια να επέρχεται εμφανής υποτίμηση της τιμής και της υπόληψής του.

Στην έννοια του γεγονότος είναι δυνατόν να υπαχθούν και η έκφραση γνώμης ή αξιολογικής κρίσης και χαρακτηρισμοί, όταν συνδέονται και σχετίζονται με συγκεκριμένα περιστατικά που συνιστούν γεγονός κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ουσιαστικώς να προσδιορίζουν την ποσοτική και ποιοτική του βαρύτητα, και στη συγκεκριμένη περίπτωση να συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας του θιγόμενου. Απλές κρίσεις, γνώμες ή χαρακτηρισμοί που ενέχουν αμφισβήτηση, κατά την κοινή αντίληψη της κοινωνικής ή ηθικής αξίας του παθόντος ή εκδήλωση καταφρόνησης ή ονειδισμού αυτού, χωρίς να συνδέονται με συγκεκριμένο γεγονός, είναι δυνατόν να θεμελιώσουν το έγκλημα της εξύβρισης. Ψευδείς ισχυρισμοί που εμφανίζουν δικηγόρο ότι παρανομεί εις βάρος των πελατών του, για προσωπικό του όφελος, μπορούν να στοιχειοθετήσουν συκοφαντική δυσφήμηση. 

Ψευδές γεγονός

Αν το γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη αποδεικνύεται αληθές, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης ή της απλής δυσφήμησης. Αν το γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη δεν αποδεικνύεται ότι είναι ψευδές, και υπάρχουν αμφιβολίες για την αλήθεια ή αναλήθεια αυτού, δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης.

Γνώση του ψεύδους του γεγονότος

Αν ο κατηγορούμενος θεωρεί ότι ο ισχυρισμός είναι αληθής, δεν στοιχειοθετείται συκοφαντική δυσφήμηση. 

Αυτοτελής ισχυρισμός πράξης προς διαφύλαξη δικαιώματος ή από δικαιολογημένο ενδιαφέρον

Ο άδικος χαρακτήρας της απλής δυσφήμησης ή εξύβρισης αίρεται και όταν η εκδήλωση που προσβάλλει την τιμή ή την υπόληψη του άλλου γίνεται για τη διαφύλαξη δικαιώματος του δράστη ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον, αν η εκδήλωση αυτή αποτελεί, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το επιβαλλόμενο και αντικειμενικά αναγκαίο μέτρο για τη διαφύλαξη του δικαιώματος ή την ικανοποίηση του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος, χωρίς τη χρήση του οποίου δεν θα ήταν δυνατή η προστασία τους με άλλον τρόπο, και ο δράστης κινήθηκε στη προσβλητική εκδήλωση αποκλειστικά προς τον σκοπό αυτό. 

Αναβολή των ενεργειών της ποινικής προδικασίας μέχρι το τέλος σχετικής ποινικής δίωξης

Από 01-07-2019, αν ασκήθηκε έγκληση για συκοφαντική δυσφήμηση ή απλή δυσφήμηση, και το γεγονός στο οποίο αφορά η συκοφαντική δυσφήμηση είναι αξιόποινη πράξη άλλου, και για την πράξη αυτή του άλλου έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών, μετά την προκαταρκτική εξέταση για τη δυσφήμηση, και κατόπιν σύμφωνης γνώμης του εισαγγελέα εφετών, αναβάλλει με πράξη του κάθε περαιτέρω ενέργεια έως το τέλος της ποινικής δίωξης του άλλου.

Αιτιολογία ποινικής απόφασης περί συκοφαντικής δυσφήμησης

Άμεσος δόλος υπάρχει όταν ο δράστης τελεί την πράξη εν γνώσει ορισμένου περιστατικού. Υπερχειλής δόλος υπάρχει όταν ο δράστης τελεί την πράξη με σκοπό επέλευσης συγκεκριμένου εγκληματικού αποτελέσματος. Η ύπαρξη άμεσου δόλου, όπου αυτός απαιτείται από τον νόμο για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης εγκλήματος, πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς στην απόφαση με παράθεση περιστατικών που δικαιολογούν τη γνώση αυτή, αλλιώς υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας ως προς την ύπαρξη του στοιχείου αυτού και ιδρύεται λόγος αναίρεσης. 

Παραγραφή

Παραγραφή ποινικού αδικήματος

Αν παρέλθει η προθεσμία παραγραφής της αξιόποινης πράξης, το αξιόποινο της πράξης εξαλείφεται. Η προθεσμία παραγραφής των πλημμελημάτων είναι πενταετής, και αρχίζει από την ημέρα που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη. Η προθεσμία παραγραφής της αξιόποινης πράξης αναστέλλεται για όσο χρόνο διαρκεί η κύρια διαδικασία, και μέχρι να καταστεί αμετάκλητη η καταδικαστική απόφαση, όχι όμως πέραν των 3 ετών .

Αγωγή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης από συκοφαντική δυσφήμηση

Αν υπάρχει ηθική βλάβη του ενάγοντος, και υπάρχει υπαιτιότητα του εναγομένου σε αυτή, είτε από δόλο είτε από αμέλεια, γεννάται υποχρέωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης. Αν κάποιος, από πρόθεση ή από αμέλεια, διαπράττει συκοφαντική δυσφήμηση, είτε γνωρίζοντας είτε υπαιτίως αγνοώντας την αναλήθεια των γεγονότων, έχει υποχρέωση να αποζημιώσει τον άλλο. Ως αστικό αδίκημα, η δυσφήμηση θεμελιώνεται υποκειμενικώς και σε απλή αμέλεια του δράστη. 

Τι είναι ψευδής καταμήνυση;

Αν κάποιος καταμηνύσει εν γνώσει του ψευδώς άλλον ή αναφέρει γι’ αυτόν ενώπιον της αρχής ότι τέλεσε αξιόποινη πράξη ή πειθαρχική παράβαση με σκοπό να προκαλέσει την καταδίωξή του γι’ αυτήν, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. 

Περιεχόμενο απόφασης για ψευδή καταμήνυση

Για την πληρότητα της αιτιολογίας της καταδικαστικής ποινικής απόφασης, πρέπει να αναφέρονται τα πραγματικά περιστατικά που θεμελιώνουν

• την υποβολή της μήνυσης ή της αναφοράς ενώπιον της αρχής, και
• την καταγγελόμενη ποινική πράξη, και
• την γνώση της αναλήθειας των καταγγελόμενων περιστατικών από τον δράστη, και
• τον σκοπό αυτού να προκληθεί καταδίωξη του ψευδώς καταγγελλόμενου προσώπου.

• Δες ακόμα άρθρο Σωματική Βλάβη
• Δες ακόμα άρθρο Ναρκωτικά
• Δες ακόμα άρθρο Απάτη
• Δες ακόμα άρθρο Πλαστογραφία
• Δες ακόμα άρθρο Υπεξαίρεση
• Δες ακόμα άρθρο Ανθρωποκτονία εξ Αμελείας
• Δες ακόμα άρθρο Φοροδιαφυγή