Νέος θεσμός της Ποινικής Διαταγής
Η ποινική διαταγή συνιστά δικαστική απόφαση με προσωρινή ισχύ, χωρίς την ακρόαση του κατηγορουμένου, η οποία επιδίδεται στον κατηγορούμενο, ο οποίος μπορεί να υποβάλει αντιρρήσεις οποιουδήποτε περιεχομένου κατ’ αυτής, εντός 15 ημερών από την επίδοσή της. Επομένως, ναι μεν ο κατηγορούμενος δεν μετέχει, ούτε ακούγεται κατά οιοδήποτε τρόπο στην διαδικασία έκδοσης της ποινικής διαταγής, ωστόσο διασφαλίζεται απόλυτα η δυνατότητα ακολουθίας της τακτικής διαδικασίας και η άσκηση κατ’ αυτή των ανωτέρω δικαιωμάτων του. Συνεπώς, η έκδοση της ποινικής διαταγής από Δικαστή σε δημόσια συνεδρίαση καθώς και η εκδίκαση της υπόθεσης σύμφωνα με την τακτική διαδικασία, εφόσον τούτο ζητήσει ο κατηγορούμενος με την υποβολή των αντιρρήσεων, διασφαλίζουν τη συνταγματικότητα του νέου θεσμού που αναγνωρίζεται από τη νομολογία και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πολλές ποινικές υποθέσεις εκδικάστηκαν φέτος χωρίς να χρειαστεί να συνεδριάσει το Πλημμελειοδικείο σε ακροαματική διαδικασία και οι διάδικοι να ταλαιπωρηθούν χάνοντας χρόνο και χρήμα. Με την Ποινική Διαταγή, που εφαρμόζεται στα Πρωτοδικεία από πέρυσι, υποθέσεις ήσσονος ποινικής σημασίας συζητούνται γρήγορα, χωρίς να φθάνουν στο ακροατήριο. Η ποινική διαταγή αποτελεί μια εναλλακτική διαδικασία απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, σκοπός της είναι η επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας και η αποσυμφόρηση της δικαστικής ύλης.
Ο νέος θεσμός έχει αρκετή επιτυχία και μάλιστα φαίνεται να χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο. Η Ποινική Διαταγή εφαρμόζεται, για εξοικονόμηση κόπου και εξόδων, στα αδικήματα ήσσονος ποινικής σημασίας, όπως σε πλημμελήματα αρμοδιότητας του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου, για τα οποία απειλείται ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος ή χρηματική ποινή ή και τα δύο, όπως η οδήγηση χωρίς δίπλωμα (αρ. 94 του ΚΟΚ) και η κατοχή ναρκωτικών ουσιών για ιδία χρήση.
Διαφορά Ποινικής Διαταγής με Ποινική Συνδιαλλαγή και Ποινική Διαπραγμάτευση
Η διαδικασία έκδοσης ποινικής διαταγής διαφοροποιείται σαφώς από τις διαδικασίες της ποινικής συνδιαλλαγής (301,302 ΠΚ) ή της ποινικής διαπραγμάτευσης (303 ΚΠΔ), αφού σε αυτήν δεν υφίσταται συγκατάθεση του κατηγορουμένου για την ενεργοποίησή της ούτε προκαταβολική αποδοχή της έκβασής της, αλλά έκδοση απόφασης ερήμην του, την οποία ο κατηγορούμενος δικαιούται να μην την αποδεχθεί και να την προσβάλλει εκ των υστέρων, οδηγώντας την υπόθεση στο ακροατήριο και στην εκδίκασή της με βάση τις διατάξεις της τακτικής διαδικασίας.
Διαδικασία της Ποινικής Διαταγής
Η διαδικασία της ποινικής διαταγής λειτουργεί ως εξής: Ο εισαγγελέας που ασκεί την ποινική δίωξη, αφού εξετάσει τον φάκελο και κρίνει ότι το αποδεικτικό υλικό είναι επαρκές και δεν χρειάζεται η διεξαγωγή ακροαματικής διαδικασίας για την περαιτέρω διακρίβωση των περιστατικών, που θεμελιώνουν την ενοχή του κατηγορουμένου, υποβάλει αίτηση στον αρμόδιο δικαστή – μόνον εάν τα παραπάνω συντρέχουν σωρευτικά – προκειμένου να εκδοθεί ποινική διαταγή, συντάσσοντας κατηγορητήριο. Εφόσον ο δικαστής κρίνει ότι πράγματι τα στοιχεία που προσκομίζονται είναι επαρκή, προβαίνει στην έκδοση της Ποινικής Διαταγής σε δημόσια συνεδρίαση, χωρίς προηγούμενη ακρόαση του κατηγορουμένου, διαφορετικά παραπέμπει τον κατηγορούμενο να δικαστεί στο ακροατήριο. Εάν, όμως, εκδώσει ποινική διαταγή, χωρίς φυσικά κλήτευση και ακρόαση, επιβάλλει χρηματική ποινή μειωμένη κατά 2/3 σε σχέση με το πλαίσιο που ορίζεται στον νόμο και ποινή φυλάκισης μέχρι τρεις μήνες με υφ’ όρο αναστολή (καθώς και τυχόν παρεπόμενες ποινές, ενώ ρυθμίζει την τύχη των τυχόν κατασχεθέντων). Ο κατηγορούμενος πληροφορείται για την εις βάρος του κατηγορία μέσω επίδοσης σ’ αυτόν της Ποινικής Διαταγής, η οποία είναι προσωρινή καταδικαστική απόφαση.
Αντιρρήσεις κατά Ποινικής Διαταγής
Σύμφωνα με τη διαδικασία της ποινικής διαταγής ο καταδικασθείς έχει τη δυνατότητα της υποβολής «αντιρρήσεων» επί της δικαστικής αποφάσεως, εντός 15 ημερών μετά την κοινοποίησή της. Οι αντιρρήσεις αφορούν, κατά κύριο λόγο, την αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού, με βάση το οποίο εκδόθηκε η Ποινική Διαταγή. Η εμπρόθεσμη υποβολή αντιρρήσεων χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς με μόνη την εμπρόθεσμη υποβολή ανατρέπεται η απόφαση Ποινικής Διαταγής και η υπόθεση εισάγεται στο ακροατήριο προς συζήτηση. Ο κατηγορούμενος κινδυνεύει δε με μεγαλύτερη ποινή… Στην Ποινική Διαταγή εισάγεται μία εξαίρεση της αρχής της μη χειροτέρευσης, που ισχύει στα ένδικα μέσα και ένδικα βοηθήματα, αφού το δικαστήριο, που δικάζει τις αντιρρήσεις σε πρώτο βαθμό, δεν δεσμεύεται από τη διάταξη του άρθρου 470 του ΚΠΔ. Συνεπώς το Μονομελές Πλημμελειοδικείο, μετά την υποβολή αντιρρήσεων κατά της Ποινικής Διαταγής, εκδικάζοντας την υπόθεση, μπορεί να επιβάλει στον ένοχο της πράξης ποινικές κυρώσεις μεγαλύτερες από εκείνες που του είχαν επιβληθεί με την ποινική διαταγή. Αν οι αντιρρήσεις προβληθούν εμπρόθεσμα, σύμφωνα με το άρθρο 412, η απόφαση που εκδόθηκε ανατρέπεται και η υπόθεση εισάγεται για να συζητηθεί με την κοινή διαδικασία, ύστερα από προηγούμενη κλήτευση του κατηγορουμένου. Αν δεν προβληθούν εμπρόθεσμα αντιρρήσεις, η διαταγή που εκδόθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 410 εκτελείται. Έφεση και αναίρεση εναντίον της δεν επιτρέπονται.
Συζήτηση των Αντιρρήσεων στην Ποινική Διαταγή στο ακροατήριο
Αν οι αντιρρήσεις προβληθούν εμπρόθεσμα, η απόφαση που εκδόθηκε ανατρέπεται και η υπόθεση εισάγεται για να συζητηθεί με την κοινή διαδικασία ύστερα από προηγούμενη κλήτευση του κατηγορουμένου (άρθρο 166, το οποίο ορίζει ότι: η προθεσμία εμφάνισης των διαδίκων, των μαρτύρων και πραγματογνωμόνων στο ακροατήριο ορίζεται σε δεκαπέντε ημέρες. Αν αυτός που κλητεύεται διαμένει στην αλλοδαπή ή είναι άγνωστης διαμονής, η προθεσμία αυτή είναι τριάντα ημερών, αν η διαμονή του βρίσκεται σε χώρα της Ευρώπης ή της Μεσογείου και εξήντα ημερών σε κάθε άλλη περίπτωση. Η προθεσμία αρχίζει την επομένη της επίδοσης και λήγει την προηγούμενη της ημέρας της δικασίμου.)
Μη δέσμευση από την απαγόρευση χειροτέρευσης στην συζήτηση των Αντιρρήσεων Επι της Ποινικής Διαταγής
Στην ποινική διαταγή εισάγεται μία εξαίρεση της αρχής της μη χειροτέρευσης, που ισχύει στα ένδικα μέσα και ένδικα βοηθήματα. Συνεπώς το Μονομελές Πλημμελειοδικείο, μετά την υποβολή αντιρρήσεων κατά της ποινικής διαταγής, εκδικάζοντας την υπόθεση, μπορεί να επιβάλει στον ένοχο της πράξης ποινικές κυρώσεις μεγαλύτερες από εκείνες που του είχαν επιβληθεί με την ποινική διαταγή.
Ένδικα μέσα κατά της Απόφασης Επί των Αντιρρήσεων στην Ποινική Διαταγή
Κατά της απόφασης επί των αντιρρήσεων επιτρέπεται η άσκηση των ενδίκων μέσων που προβλέπονται από τον κώδικα (489επ., 504επ. ΚΠΔ).
- Δες ακόμη άρθρο Αυτόφωρο
- Δες ακόμη άρθρο Ιατρική Αμέλεια
- Δες ακόμη άρθρο Παιδική Πορνογραφία
- Δες ακόμα άρθρο Συκοφαντική Δυσφήμηση
- Δες ακόμα άρθρο Σωματική Βλάβη
- Δες ακόμα άρθρο Ναρκωτικά
- Δες ακόμα άρθρο Ποινική Διαπραγμάτευση – Συνδιαλλαγή
- Δες ακόμα άρθρο Απάτη
- Δες ακόμα άρθρο Πλαστογραφία
- Δες ακόμα άρθρο Υπεξαίρεση
- Δες ακόμα άρθρο Ανθρωποκτονία εξ Αμελείας
- Δες ακόμα άρθρο Φοροδιαφυγή