Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, που απαριθμώνται περιοριστικά στο νόμο, μπορεί ένας άνθρωπος με τη διαθήκη του να αποκλείσει από την περιουσία του τον/τη σύζυγό του, τα παιδιά και τους γονείς του. Αποκλήρωση, δηλαδή, είναι η στέρηση της νόμιμης μοίρας των νομίμων μεριδιούχων από τον διαθέτη για νόμιμο λόγο. Ο λόγος της αποκλήρωσης πρέπει να υπάρχει κατά το χρόνο που συντάσσεται η διαθήκη και ο διαθέτης πρέπει να αποδείξει το λόγο αποκλήρωσης που επικαλείται, προκειμένου να διευκολυνθεί ενδεχόμενος μεταγενέστερος δικαστικός έλεγχος.
Οι νόμιμοι λόγοι αποκλήρωσης είναι για τον κατιόντα (παιδιά, εγγόνια):
α. να ήθελε να σκοτώσει τον διαθέτη, τον/τη σύζυγό ή άλλου κατιόντα του διαθέτη,
β. να προκάλεσε με πρόθεση σωματικές κακώσεις στον διαθέτη ή στο σύζυγό του,
γ. να είναι ένοχος για κακούργημα ή σοβαρό πλημμέλημα με πρόθεση κατά του διαθέτη ή του συζύγου του,
δ. να αθέτησε κακόβουλα νόμιμη υποχρέωση διατροφής του διαθέτη,
ε. να ζούσε άτιμα ή ανήθικα παρά τη θέληση του διαθέτη.
Όσον αφορά τον ανιόντα, ισχύουν οι λόγοι α, γ και δ. Όσον αφορά τον/τη σύζυγο, αρκεί ο διαθέτης κατά το χρόνο θανάτου του, να είχε δικαίωμα να ασκήσει αγωγή διαζυγίου για βάσιμο λόγο που πηγάζει από ευθύνη του συζύγου του.
