Η απομάκρυνση των τέκνων από τον έναν γονέα χωρίς την άδεια του άλλου συνιστά ποινικό αδίκημα: Αρπαγή ή Αυτοδικία.
Κατ’ αρχήν όσον αφορά στην επιμέλεια ανηλίκων ισχύουν τα εξής: Για όσο χρονικό διάστημα, οι γονείς των ανηλίκων τέκνων είναι μαζί, η επιμέλεια ασκείται από κοινού. Αν όμως υπάρξει, διάσταση ή διαζύγιο, αποφασίζει το Δικαστήριο, οπότε μέχρι να εκδοθεί η απόφαση για την επιμέλεια, οι γονείς συνεχίζουν να ασκούν από κοινού την επιμέλεια. Στην προκειμένη περίπτωση που ακόμη δεν έχει κινηθεί η διαδικασία ή δεν έχει βγει η σχετική δικαστική απόφαση για την επιμέλεια των ανηλίκων, αν ο ένας από τους συζύγους παίρνει το παιδί ή τα παιδιά και εξαφανίζεται, τότε, δεν διαπράττει αρπαγή, αλλά αυτοδικία, έγκλημα όμως που διώκεται κατ’ έγκληση, εντός 3μήνου. Αυτοδικία για παράδειγμα διαπράττει η συγκεκριμένη εγκαλούμενη μητέρα που εγκαταστάθηκε με τα ανήλικα τέκνα της εν αγνοία του συζύγου και πατέρα, σε άλλη πόλη και αποκλείει από τον εγκαλούντα πατέρα κάθε επικοινωνία με το παιδί του. Η αρπαγή ανηλίκου μπορεί να πραγματωθεί και από τον γονέα του ανηλίκου, ο οποίος δεν έχει δικαίωμα ασκήσεως της επιμέλειας του παιδιού, όταν το αφαιρεί από τον γονέα, ο οποίος με δικαστική απόφαση ασκεί την επιμέλεια.
Στις περιπτώσεις που δεν έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση που αναθέτει την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων στο γονέα με τον οποίο διαμένει, η αφαίρεσή του από τον άλλο γονέα, δεν συνιστά αρπαγή ανηλίκου γιατί και αυτή είναι πράξη επιμέλειας. Η αφαίρεση του ανηλίκου που γίνεται αυθαίρετα χωρίς να υπάρχει δικαστική απόφαση που να ρυθμίζει γενικά την επιμέλεια του παιδιού σύμφωνα με το συμφέρον του, με την γνώση από μέρους του γονέα ότι ενεργεί αυθαίρετα χωρίς να προσφύγει στα δικαστήρια για την αξίωση που έχει για δικαιολογημένη αφαίρεση του δικαιώματος επιμέλειας, καθώς και με την πεποίθηση του γονέα ότι το δικαίωμα της επιμέλειας του παιδιού πρέπει να ανήκει μόνο σ’ αυτόν, συνιστά το αδίκημα της αυτοδικίας που έχει μικρότερη ποινή. Ο Ποινικός Κώδικας στο άρθρο 331 Π.Κ (Ποινικού Κώδικα) ορίζει τα εξής για το αδίκημα της αυτοδικίας: «Όποιος ασκεί αυθαίρετα αξίωση σχετικά με δικαίωμα που ή το έχει πραγματικά ή από πεποίθηση το οικειοποιείται, τιμωρείται με κράτηση έως έξι (6) μήνες ή με πρόστιμο έως τρεις (3.000) ευρώ. Η ποινική δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από έγκληση».
Από το συνδυασμό των άρθρων 324 ΠΚ, 1518 ΑΚ και 1510 και 1512 ΑΚ συνάγεται ότι η επιμέλεια ενός ανηλίκου προσώπου και η ανατροφή του ασκείται και από τους δύο γονείς, γι αυτό και δράστης αρπαγής ανηλίκου μπορεί να γίνει ένας γονέας όταν έχει στερηθεί το δικαίωμα επιμέλειας με δικαστική απόφαση. Όσο οι γονείς βρίσκονται σε φυσική διάσταση, δίχως να έχει ακόμη εκδοθεί δικαστική απόφαση που να αναθέτει την επιμέλεια του ανηλίκου στον γονέα με τον οποίο το τέκνο διαμένει και από τον οποίο περιθάλπτεται, η τυχόν αφαίρεσή του από τον άλλο γονέα δεν συνιστά αρπαγή ανηλίκου καθώς δεν πληροί τους όρους της αντικειμενικής υπόστασης του άρθρου 324 ΠΚ. Όμως, στην τελευταία αυτή περίπτωση, η αφαίρεση του ανηλίκου από τον άλλο γονέα δίχως την σύμφωνη γνώμη του συνιστά αυθαίρετη άσκηση αξίωσης σχετικά με ένα δικαίωμα που ο δράστης ή το έχει πραγματικά ή από πεποίθηση το οικειοποιείται, οπότε στοιχειοθετείται η αυτοδικία του άρθρου 331 ΠΚ (Νομολογία ΑΠ 712/2018).
- Δες και άρθρο Διαζύγιο
- Δες και άρθρο Μετοίκηση Οικογενειακής Στέγης
- Δες και άρθρο Συνεπιμέλεια Τέκνου
- Δες και άρθρο Διατροφή Τέκνων
