Επισκεφθείτε μας: Κέντρο Αθήνας, Σταθμός Λαρίσης, Οδός Χωματιανού 31 (Πλησίον Μετρό) --- info@ziamparas.gr --- Καλέστε μας: 210 82 18 945 ή 6975 127 045

ΑΤΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ

Τι είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α. || Ε.Δ.Α.Δ.) είναι το δικαιοδοτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης που εξετάζει, κατόπιν υποβολής ατομικών προσφυγών, τις παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.) εκ μέρους των συμβαλλομένων Κρατών.

Από τις δεκάδες χιλιάδες προσφυγές που κατατίθενται ετησίως ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό (περίπου 5%) καταφέρνουν να περάσουν το στάδιο του παραδεκτού και καταλήγουν στην έκδοση επί της ουσίας απόφασης (judgment). Ενόψει αυτού – και λαμβανομένου υπόψη ότι η διαδικασία ενώπιον του ΕΔΔΑ είναι κατά κανόνα γραπτή (ακροαματική διαδικασία διεξάγεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις) – προκύπτει ότι η ορθή σύνταξη και κατάθεση της προσφυγής διαδραματίζει τον πλέον καθοριστικό ρόλο στην πορεία της υπόθεσης ενώπιον του Δικαστηρίου.

Αν και κατά την κατάθεση της προσφυγής δεν είναι υποχρεωτική η εκπροσώπηση του προσφεύγοντος από δικηγόρο, τυχόν κατάθεση προσφυγής από μη δικηγόρο δεν έχει καμία τύχη να περάσει το στάδιο του παραδεκτού. Συγχρόνως και αντιστρόφως, οι προσφυγές οι οποίες περνούν το στάδιο του παραδεκτού, καταλήγουν, στην πλειονότητά τους, σε επί της ουσίας δικαίωση του προσφεύγοντος.

Ποιοί έχουν δικαίωμα Προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Σύμφωνα με το άρθρο 34 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), το Δικαστήριο μπορεί να επιληφθεί της εξέτασης προσφυγής που υποβάλλεται από κάθε φυσικό πρόσωπο, μη κυβερνητικό οργανισμό ή ομάδα ατόμων, που ισχυρίζεται ότι είναι θύμα παραβίασης, από κράτος μέρος της Σύμβασης, των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στην ΕΣΔΑ ή στα Πρωτόκολλά αυτής.

Μπορούν να ζητηθούν Προσωρινά Μέτρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Σύμφωνα με το άρθρο 39 του Εσωτερικού Κανονισμού του Δικαστηρίου, προσωρινά μέτρα μπορούν να διαταχθούν, κατόπιν αιτήματος ενός διάδικου μέρους ή άλλου ενδιαφερομένου ή αυτεπαγγέλτως, προς το συμφέρον των μερών ή για την ομαλή διεξαγωγή της δίκης.

Ποιές είναι οι προϋποθέσεις του παραδεκτού της προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Σύμφωνα με το άρθρο 35 της Σύμβασης, το Δικαστήριο δεν μπορεί να επιληφθεί προσφυγής παρά μόνο αφού εξαντληθούν τα εσωτερικά ένδικα μέσα και εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από την ημερομηνία της τελικής απόφασης. Δεν εξετάζονται ανώνυμες προσφυγές (αν και ο προσφεύγων μπορεί να ζητήσει να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του) ή ουσιαστικά όμοιες με προσφυγές που έχουν προηγουμένως εξεταστεί από το Δικαστήριο ή έχουν ήδη υποβληθεί σε άλλο διεθνές δικαιοδοτικό όργανο (π.χ. Επιτροπή Διεθνούς Συμφώνου Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων). Η προσφυγή κηρύσσεται απαράδεκτη όταν είναι ασυμβίβαστη προς τις διατάξεις της Σύμβασης ή των Πρωτοκόλλων της, προφανώς αβάσιμη ή καταχρηστική, ή ο προσφεύγων δεν έχει υποστεί σημαντική βλάβη.

Με βάση τα στατιστικά του έτους 2015 (facts about admissibility), από τις 45.576 προσφυγές οι οποίες κρίθηκαν από το δικαστήριο:
α) 36.740 (81%) απορρίφθηκαν ως απαράδεκτες,
β) 6.395 (14%) διεγράφησαν από το πινάκιο, και
γ) μόλις 2.441 (5%) κατέληξαν σε έκδοση επί της ουσίας απόφασης.

Ειδικότερα δε, από τις προσφυγές που απορρίφθηκαν ως απαράδεκτες:
α) το 57% απορρίφθηκαν ως προφανώς αβάσιμες,
β) το 14% απορρίφθηκαν λόγω μη εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων,
γ) το 11% απορρίφθηκαν ως εκπρόθεσμες,
δ) το 10% απορρίφθηκαν επειδή είχαν χαρακτήρα ένδικου μέσου κατά αποφάσεων εθνικών δικαστηρίων, και
ε) το 8% απορρίφθηκαν ως ασυμβίβαστες προς τις διατάξεις της Σύμβασης.

Τι σημαίνει Εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων στην Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Πριν από την κατάθεση προσφυγής ενώπιον του ΕΔΔΑ, πρέπει να έχει εξαντληθεί κάθε διαθέσιμο και αποτελεσματικό εσωτερικό ένδικο μέσο, με προβολή (έστω και στον τελευταίο βαθμό) των ισχυρισμών για συγκεκριμένες παραβιάσεις δικαιωμάτων της ΕΣΔΑ (τουλάχιστον κατ’ ουσία, έστω και χωρίς επίκληση των άρθρων της Σύμβασης).

Δεν απαιτείται να εξαντληθούν τα εσωτερικά ένδικα μέσα όταν αυτό θα ήταν μάταιο ή αναποτελεσματικό (π.χ. όταν διαπιστώνεται πρακτική επανάληψης πράξεων αντίθετων στη Σύμβαση).

Πότε εκκινεί η Προθεσμία των έξι (6) μηνών για την Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Η εξάμηνη προθεσμία εκκινεί από την επομένη της ημέρας κατά την οποία ο ενδιαφερόμενος μπορούσε να λάβει επαρκή γνώση της τελικής απόφασης:
α) αν προβλέπεται επίδοση, από την επομένη της επίδοσης,
β) αν δεν προβλέπεται επίδοση, από την επομένης της ημέρας κατά την οποία μπορούσε να λάβει γνώση του περιεχομένου της (π.χ. για τα ελληνικά ανώτατα δικαστήρια λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία κατά την οποία η απόφαση κατατίθεται στο αρχείο και μπορεί να χορηγηθεί ακριβές αντίγραφο αυτής).

Όταν δεν υφίστανται αποτελεσματικά εσωτερικά ένδικα μέσα για να εξαντληθούν, η εξάμηνη προθεσμία εκκινεί από την ημερομηνία πραγμάτωσης των καταγγελλόμενων πράξεων ή μέτρων ή από την ημερομηνία που ο ενδιαφερόμενος λαμβάνει γνώση αυτών ή υφίσταται την αντίστοιχη ζημία.

Σύμφωνα με το άρθρο 47 του Εσωτερικού Κανονισμού του ΕΔΔΑ, ως ημερομηνία κατάθεσης της προσφυγής λογίζεται η ημερομηνία κατά την οποία ένα πλήρως συμπληρωμένο έντυπο προσφυγής αποστέλλεται στο Δικαστήριο (ημερομηνία σφραγίδας ταχυδρομείου).

Σημείωση: Η κατά τα ανωτέρω εξάμηνη προθεσμία θα μειωθεί σε τέσσερις μήνες μόλις τεθεί σε ισχύ το 15ο Πρωτόκολλο της Σύμβασης.

Τι σημαίνει η Παραβίαση δικαιώματος της ΕΣΔΑ στην Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Αντικείμενο της προσφυγής μπορεί να είναι – αποκλειστικά – η παραβίαση δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στην ΕΣΔΑ και τα Πρωτόκολλα της· όχι παραβιάσεις κανόνων του εθνικού (ουσιαστικού ή δικονομικού δικαίου) ή άλλων διεθνών νομικών κειμένων.

Για το περιεχόμενο και την έκταση της προστασίας των δικαιωμάτων στο πλαίσιο της ΕΣΔΑ, χρήσιμη είναι, πριν από τη σύνταξη της αντίστοιχης προσφυγής, η αναζήτηση και μελέτη της σχετικής νομολογίας του Δικαστηρίου στη βάση δεδομένων του: http://hudoc.echr.coe.int.

Τι σημαίνει η Σημαντική βλάβη του προσφεύγοντος στην Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου;

Ο προσφεύγων δεν χρειάζεται να έχει την ιθαγένεια κράτους μέρους της Σύμβασης, αρκεί η παραβίαση της Σύμβασης να αποδίδεται σε (νομοθετικό, διοικητικό ή δικαιοδοτικό) όργανο τέτοιου κράτους.

Πρέπει είτε να θίγεται άμεσα από το επίδικο μέτρο (άμεσο θύμα) είτε να καταθέτει την προσφυγή ως οικείος του εξαφανισθέντος / αποβιώσαντος και να προβάλλει αιτιάσεις σχετικά με το θάνατο ή την εξαφάνισή του (έμμεσο θύμα).

Η ιδιότητα του θύματος μπορεί να αναγνωριστεί και όταν η επίδικη νομοθεσία δεν μπορεί να αποδειχτεί ότι εφαρμόστηκε στη δική του περίπτωση εξαιτίας του απόρρητου χαρακτήρα των μέτρων ή όταν αποδεικνύεται εύλογα και πειστικά ότι συντρέχει κίνδυνος εφαρμογής της (δυνητικό θύμα).

Με το 14ο Πρωτόκολλο, ως προϋπόθεση του παραδεκτού της προσφυγής ορίζεται πλέον και η διαπίστωση σημαντικής βλάβης του προσφεύγοντος, εκτός αν ο σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου απαιτεί την εξέταση της προσφυγής ή αν η υπόθεση δεν έχει εξεταστεί δεόντως από εθνικό δικαστήριο.

«Σημαντική βλάβη» υφίσταται όταν η παραβίαση του δικαιώματος ανέρχεται σε ένα ελάχιστο επίπεδο σοβαρότητας και δεν είναι αμιγώς τεχνικής φύσεως ή μικρής σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την υποκειμενική αντίληψη του προσφεύγοντος όσο και το αντικειμενικό διακύβευμα της υπόθεσης.

Ασήμαντη βλάβη μπορεί να συντρέχει όταν οι οικονομικές επιπτώσεις της παραβίασης ανέρχονται σε ποσό μικρότερο ή ίσο των πεντακοσίων ευρώ.

Exit mobile version