Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με πρόσφατη απόφασή του (ΣτΕ 1779/2025), θέτει εκ νέου αυστηρά όρια στη δόμηση εκτός σχεδίου, ακυρώνοντας οικοδομική άδεια που αφορούσε ακίνητο στην περιοχή της Αλυκής Πάρου. Το Ανώτατο Δικαστήριο έθεσε στο στόχαστρο τη νομιμοποίηση της πρόσβασης σε οικόπεδα μέσω ιδιωτικών ρυθμίσεων.
Στη συγκεκριμένη υπόθεση, το ΣτΕ έκρινε εσφαλμένη την προηγούμενη κρίση του Διοικητικού Εφετείου. Απέρριψε την προσπάθεια των ιδιοκτητών να αποκτήσουν «πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο» με συμβολαιογραφική παραχώρηση ιδιωτικής λωρίδας γης (397 τ.μ.). Το σκεπτικό του Δικαστηρίου είναι σαφές: Ούτε η ιδιωτική βούληση, ούτε ο απλός καθορισμός ζώνης παραλίας αρκούν. Απαιτείται νομίμως αναγνωρισμένη και διανοιγμένη οδός που να συνδέει την ιδιοκτησία με το εγκεκριμένο δημόσιο δίκτυο. Καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του ακινήτου διέπεται από το καθεστώς εκτός σχεδίου δόμησης, το γήπεδο κρίθηκε μη οικοδομήσιμο, οδηγώντας στην ακύρωση της προσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας.
Το νομικό πλαίσιο της οικοδομησιμότητας εκτός σχεδίου
Για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές, τα γήπεδα πρέπει να έχουν όριο σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) νομίμως υφιστάμενο, και όχι προκύψαντα από ιδιωτική βούληση. Ως νομίμως υφιστάμενοι δρόμοι νοούνται διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδοί, αναγνωρισμένες με πολιτειακή πράξη στο πλαίσιο καθορισμού του οδικού δικτύου. Ένα γήπεδο θεωρείται οικοδομήσιμο όταν ο δρόμος υφίσταται νομίμως και είναι ήδη διανοιγμένος, κατά τρόπον ώστε να είναι προσπελάσιμος και να παρέχει εν τοις πράγμασι επικοινωνία με το γήπεδο.
Τα όσα έγιναν δεκτά με την 176/2023 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας περί απαίτησης ύπαρξης προσώπου σε νομίμως υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο (δηλαδή καθορισθέντα με πολιτειακή πράξη και διανοιγμένο), ισχύουν και στην περίπτωση γηπέδου το οποίο τέμνεται από το όριο οικισμού και εμπίπτει εν μέρει σε εκτός σχεδίου περιοχή. Αυτή η αυστηρή τήρηση του πολεοδομικού κανόνα επιβάλλεται για την αποτροπή της δημιουργίας ιδιωτικών σχεδίων ρυμοτομίας και για τη διασφάλιση της συνέχειας του δικτύου κοινοχρήστων χώρων, με στόχο την ορθολογική πολεοδομική οργάνωση. Αρκεί, ωστόσο, για να θεωρηθεί το γήπεδο οικοδομήσιμο, να διαπιστώνεται ότι τμήμα του έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο υπό τις προϋποθέσεις είτε της νομοθεσίας εντός ορίων οικισμών είτε της νομοθεσίας περί δόμησης εκτός ορίων οικισμών.
- Βλέπε επίσης άρθρο Δικηγόρος Διοικητικού Δικαίου
- Βλέπε επίσης άρθρο Εισφορά σε Γη και Χρήμα
- Βλέπε επίσης άρθρο Δικηγόρος για Αίτηση Ακύρωσης
- Βλέπε επίσης άρθρο Δικηγόρος για Αστική Ευθύνη Δημοσίου
- Βλέπε επίσης άρθρο Δικηγόρος για Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ)
- Βλέπε επίσης άρθρο ΣΥΠΟΘΑ – Αυθαίρετα
- Βλέπε επίσης άρθρο Πρόστιμα Αυθαιρέτων – ΣΥΠΟΘΑ – Διοικητικό Εφετείο
- Βλέπε επίσης άρθρο Ακύρωση από ΣτΕ Απόφασης ΣΥΠΟΘΑ
- Βλέπε επίσης άρθρο Ενδικοφανής Προσφυγή