Οι εταιρικές διαφορές ή αντιδικίες είναι καλύτερα να λύνονται συμβιβαστικά για να μην έχουν συνέπειες στην πορεία της εταιρείας. Όμως αυτό δεν είναι πάντοτε εφικτό λόγω αγεφύρωτων διαφορών των εταίρων ή μετόχων.
Κάποιες φορές ορισμένοι μέτοχοι ή εταίροι στέκονται απαθείς στην αδικία που τους γίνεται θεωρώντας πως δεν υπάρχουν περιθώρια αντίδρασης. Όμως αυτό δεν είναι σωστό. Η νομοθεσία για τις εταιρείες προβλέπει διάφορους τρόπους άμυνας ή και επίθεσης κάποιου εταίρου ή μετόχου που θίγονται τα συμφέροντά του. Σημειωτέον ότι η πάροδος μεγάλου χρονικού διαστήματος αδράνειας είναι σε βάρος των συμφερόντων του μετόχου που αδικείται εφόσον υπάρχουν προθεσμίες μετά την λήξη των οποίων η διεκδίκηση των δικαιωμάτων του καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη.
Ποια είναι τα δικαιώματα των μετόχων της μειοψηφίας στην ΑΕ;
Η βασική αρχή που διέπει την λειτουργία μίας ανώνυμης εταιρείας είναι ότι η πλειοψηφία δηλαδή οι μέτοχοι που έχουν το 50% του κεφαλαίου της εταιρείας και 1 ακόμα μετοχή, μπορούν να αποφασίζουν για όλα σχεδόν τα θέματα της εταιρείας, με πιο σημαντικό από όλα την εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας.
Λόγω αυτής της αρχής της πλειοψηφίας, πολλές φορές οι μέτοχοι της μειοψηφίας βρίσκονται απομονωμένοι από την διοίκηση της εταιρείας και βλέπουν το Διοικητικό Συμβούλιο να προβαίνει σε πράξεις που θεωρούν ότι ζημιώνουν την εταιρεία και κατ’ επέκταση τους μετόχους και ως μειοψηφία αισθάνονται απλώς θεατές.
Ωστόσο, η μειοψηφία των μετόχων έχει ισχυρά δικαιώματα. Παραθέτουμε παρακάτω, τα δικαιώματα της μειοψηφίας των μετόχων, αναπτύσσοντας εκτενέστερα αυτά που είναι και τα πιο ουσιαστικά:
1) Δικαίωμα της μειοψηφίας των μετόχων για έκτακτο έλεγχο της εταιρείας.
α) Δικαίωμα της μειοψηφίας των μετόχων του 5% για έλεγχο νομιμότητας.
Σύμφωνα με το νόμο, μέτοχοι της εταιρείας που αντιπροσωπεύουν το ένα εικοστό (5%) τουλάχιστον του καταβεβλημένου κεφαλαίου έχουν δικαίωμα να ζητήσουν έκτακτο έλεγχο της εταιρείας από το δικαστήριο.
Ο έλεγχος, αν διαταχθεί από το δικαστήριο, αρκείται στην νομιμότητα της διαχείρισης της εταιρείας και δεν υπεισέρχεται στην ουσία της διαχείρισης. Δηλαδή σε αυτή την περίπτωση που ο έλεγχος διατάσσεται μετά από αίτηση της μειοψηφίας του 5% του κεφαλαίου της ανώνυμης εταιρείας περιορίζεται στο αν οι ελεγχόμενες πράξεις παραβιάζουν διατάξεις του νόμου ή του καταστατικού της εταιρείας ή αποφάσεις της γενικής συνέλευσης.
β) Δικαίωμα της μειοψηφίας των μετόχων του 20% για έλεγχο ουσίας.
Σύμφωνα με το νόμο, μέτοχοι της εταιρείας, που εκπροσωπούν το ένα πέμπτο (20%) του καταβεβλημένου κεφαλαίου, δικαιούνται να ζητήσουν από το δικαστήριο τον έλεγχο της εταιρείας, εφόσον από την όλη πορεία αυτής, αλλά και με βάση συγκεκριμένες ενδείξεις, καθίσταται πιστευτό ότι η διοίκηση των εταιρικών υποθέσεων δεν ασκείται όπως επιβάλλει η χρηστή και συνετή διαχείριση. Το καταστατικό μπορεί να μειώσει, όχι όμως πέραν του μισού, το ποσοστό του καταβεβλημένου κεφαλαίου που απαιτείται για την άσκηση του δικαιώματος της παρούσας παραγράφου.
Με αυτόν τον τρόπο η μειοψηφία μπορεί να ελέγξει πραγματικά και ουσιαστικά και τον τρόπο διοίκησης της εταιρείας δηλαδή αν το Δ.Σ. κάνει καλά την δουλειά του ή όχι και όχι μόνο τη νομιμότητα αυτής.
Εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, το δικαστήριο αναθέτει τη διενέργεια του έκτακτου ελέγχου σε έναν τουλάχιστον ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία ή αν η εταιρεία είναι μικρή σε Λογιστή Φοροτεχνικό Α τάξης.
Η απόφαση του δικαστηρίου ορίζει και την αμοιβή των ελεγκτών, η οποία καταβάλλεται από τον αιτούντα μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου. Το δικαστήριο όμως μπορεί να επιρρίψει στην εταιρεία το σύνολο ή μέρος της αμοιβής των ελεγκτών ή να ορίσει ότι ο αιτών θα την προκαταβάλει και θα την αναζητήσει από την εταιρεία. Η αμοιβή υπόκειται σε αναθεώρηση μετά τη διενέργεια του ελέγχου, με αίτηση του ελεγκτή ή του βαρυνόμενου με την καταβολή της.
Οι ελεγκτές οφείλουν, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να περατώσουν το έργο που τους ανατέθηκε και να υποβάλουν την έκθεσή τους στην ελεγχόμενη εταιρεία και στο πρόσωπο που ζήτησε τον έλεγχο. Το διοικητικό συμβούλιο υποχρεούται να θέσει υπόψη των μετόχων την έκθεση των ελεγκτών το αργότερο στην αμέσως επόμενη γενική συνέλευση.
Αν οι ελεγκτές διαπιστώνουν παραβάσεις που τιμωρούνται ποινικά, οφείλουν να υποβάλουν την έκθεσή τους και στην αρμόδια εισαγγελική Αρχή.
2) Δικαίωμα της μειοψηφίας των μετόχων της ανώνυμης εταιρείας που κατέχουν το 5% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου να ζητήσει από το Δ.Σ. να ασκήσει τις αξιώσεις της εταιρείας κατά των μελών του διοικητικού συμβουλίου που έβλαψαν την εταιρεία με παράβαση των καθηκόντων τους.
3) Δικαίωμα της μειοψηφίας των μετόχων της Α.Ε. να ζητήσει από το Δ.Σ. να παράσχει στη γενική συνέλευση τις αιτούμενες συγκεκριμένες πληροφορίες για τις υποθέσεις της εταιρείας, στο μέτρο που αυτές είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης.
Αν οι μέτοχοι εκπροσωπούν το ένα δέκατο (10%) του καταβεβλημένου κεφαλαίου τότε το διοικητικό συμβούλιο υποχρεούται να παρέχει στη γενική συνέλευση πληροφορίες για την πορεία των εταιρικών υποθέσεων και την περιουσιακή κατάσταση της εταιρείας.
4) Δικαίωμα των μετόχων της μειοψηφίας του 5% να ζητήσει από το Δ.Σ. να συγκαλέσει έκτακτη Γενική Συνέλευση.
Ο νόμος προβλέπει ότι με αίτηση μετόχων, που εκπροσωπούν το ένα εικοστό (5%) του καταβεβλημένου κεφαλαίου, το διοικητικό συμβούλιο υποχρεούται να συγκαλεί έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων, ορίζοντας ημέρα συνεδρίασης της, η οποία δεν πρέπει να απέχει περισσότερο από σαράντα πέντε (45) ημέρες από την ημερομηνία επίδοσης της αίτησης στον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου.
5) Δικαίωμα του 5% του καταβεβλημένου κεφαλαίου, να ζητήσει φανερή ψηφοφορία για κάποιο θέμα ή θέματα της ημερήσιας διάταξης.
Πότε ασκείται Εταιρική Αγωγή κατά μελών του ΔΣ της ΑΕ;
Σημειωτέον ότι η εταιρική αγωγή μπορεί να ασκηθεί και κατά τρίτων προσώπων ακόμα και αν δεν είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου εφόσον ασκούν τις εξουσίες του διοικητικού συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 87 του Νόμου 4548/2018. Οι προϋποθέσεις για να ασκηθεί η εταιρική αγωγή είναι η ύπαρξη απόφασης του διοικητικού συμβουλίου και η στάθμιση του εταιρικού συμφέροντος.
Στις περιπτώσεις που το διοικητικό συμβούλιο αδρανεί και δεν προβαίνει στην άσκηση της εταιρικής αγωγής, οι μέτοχοι της μειοψηφίας, οι οποίοι εκπροσωπούν 5% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου μπορούν να ζητήσουν από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, την άσκηση της εταιρικής αγωγής.
Είναι συχνό αυτό το φαινόμενο στις περιπτώσεις αλλαγής του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της εταιρείας και αλλαγής του διοικητικού συμβουλίου, οπότε μετά την ανάληψη των καθηκόντων από το νέο διοικητικό συμβούλιο της Ανώνυμης Εταιρείας, ο νέος μέτοχος ανακαλύπτει ότι η προηγούμενη διοίκηση έχει προβεί σε ζημιογόνες πράξεις κατά της εταιρείας, όπως πράξεις ανταγωνισμού ή πράξεις που σημείωσαν γενικά την εταιρία.
Ποιό είναι το δικαίωμα πληροφόρησης μέλους του ΔΣ της ΑΕ για τις εταιρικές υποθέσεις;
Το δικαίωμα αυτό είναι αυτοτελές και προσωποπαγές για κάθε μέλος του διοικητικού συμβουλίου και ασκείται από το ίδιο.
Επί παραδείγματι, κάποιο μέλος του διοικητικού συμβουλίου, το οποίο προέρχεται από την μειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου, παρότι συμμετέχει τυπικά στο διοικητικό συμβούλιο της ανώνυμης εταιρείας δεν έχει πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα που έχουν τα άλλα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και ως εκ τούτου δεν μπορεί να ασκήσει ούτε έλεγχο ούτε ορθά το δικαίωμα απόφασης και ψηφοφορίας στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου.
Σε τέτοιες περιπτώσεις γίνεται δεκτό ότι κάθε μέλους του διοικητικού συμβουλίου, δικαιούται να λαμβάνει γνώση για όλες τα εταιρικές υποθέσεις αλλά και να εξετάζει όλα τα βιβλία και τα έγγραφα της εταιρείας, στα πλαίσια των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων διοίκησης που έχει ως μέλος διοικητικού συμβουλίου.
Σε περίπτωση που τα λοιπά μέλη του διοικητικού συμβουλίου αρνηθούν την άσκηση αυτού του δικαιώματος, μπορεί να κατατεθεί αίτηση ασφαλιστικών μέτρων με αίτημα την πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα καθώς και πληροφόρηση για όλες τις υποθέσεις.
Ποια είναι η ευθύνη Διαχειριστή ΙΚΕ;
Η ευθύνη του διαχειριστή πηγάζει από τη υποχρέωση πίστης που έχει απέναντι στην εταιρεία. Είναι συχνό το φαινόμενο όπου οι εταίροι ή ένας νέος διαχειριστής ανακάλυψαν ότι ο προηγούμενος διαχειριστής ενήργησε παραβιάζοντας την υποχρέωση πίστης.
Η υποχρέωση πίστης εξειδικεύεται κυρίως στην υποχρέωση του διαχειριστή, να μην επιδιώκει δικά του συμφέροντα που αντιτίθενται σε συμφέροντα της εταιρείας, να αποκαλύπτει έγκαιρα στους εταίρους τα τυχόν δικά του συμφέροντα και κάθε σύγκρουση των δικών του συμφερόντων με αυτά της εταιρείας και επίσης η υποχρέωση να μην διενεργεί πράξεις για λογαριασμό του ίδιου ή τρίτων που ανάγονται στο σκοπό της εταιρείας, ούτε να είναι εταίρος προσωπικής ή άλλης ΕΠΕ ή ΙΚΕ εταιρείας που επιδιώκει τον ίδιο σκοπό, εκτός αν οι εταίροι αποφασίσουν ότι επιτρέπονται τέτοιες πράξεις.
Τέλος ο διαχειριστής από την υποχρέωση πίστης έχει και την υποχρέωση να τηρεί εχεμύθεια για τις εταιρικές υποθέσεις.
Δυστυχώς, πολλές φορές οι επιχειρηματίες συντάσσουν πρόχειρα το καταστατικό χωρίς να προβλέψουν ειδικές ρήτρες και ειδικές εξειδικεύσεις των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του διαχειριστή και γενικά χωρίς να προβλέψουν αναλυτικά το τι ισχύει για την λειτουργία της εταιρείας και έτσι μετά από καιρό βρίσκονται προ εκπλήξεων.
Τι γίνεται στις περιπτώσεις Εταιρικών διαφορών και αποκλεισμού εταίρου;
Πολλές φορές οι εταίροι διαφωνούν σε όλα και έτσι η διαχείριση της εταιρείας γίνεται αδύνατη.
Σύμφωνα με το νόμο, οι αποφάσεις στις ομόρρυθμες εταιρείες λαμβάνονται με συμφωνία όλων των εταίρων, αλλά μπορεί να συμφωνηθεί και πλειοψηφική λήψη αποφάσεων.
Η διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων είναι δικαίωμα και υποχρέωση όλων των εταίρων εκτός αν στο εταιρικό ορίζεται διαφορετικά. Εφόσον η διαχείριση ασκείται από όλους ή από περισσότερους εταίρους και δεν προβλέπεται διαφορετικά στην εταιρική σύμβαση, κάθε διαχειριστής εταίρος μπορεί να ενεργεί μόνος.
Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι αν ένας από τους λοιπούς διαχειριστές εταίρους εναντιώνεται στην ενέργεια μιας πράξης πριν από την εκτέλεση της, ο διαχειριστής οφείλει να μην την τελέσει. Υπάρχουν τρόποι αντίδρασης που μπορείτε να σταματήσετε τις αυθαίρετες αποφάσεις του διαχειριστή της εταιρίας.
Σημαντικό είναι επίσης ότι ο διαχειριστής της ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας έχει υποχρέωση πληροφόρησης σχετικά με την πορεία των εταιρικών υποθέσεων, καθώς και υποχρέωση λογοδοσίας προς τους υπόλοιπους εταίρους.
Παρότι οι περισσότερες μικρές και μεσαίες εταιρείες στην Ελλάδα είναι οικογενειακές οι εταιρικές διαφορές δεν είναι σπάνιες. Πολλές φορές η διοίκηση της εταιρίας διοικεί την εταιρία με αδιαφάνεια ή αποκρύπτοντας έσοδα ή ακόμα και περνώντας προσωπικές τους δαπάνες ως δαπάνες της εταιρίας με αποτέλεσμα οι μειοψηφούντες εταίροι να βλάπτονται. Τρόποι άμυνας: εταιρικές αγωγές, ασφαλιστικά μέτρα για την λογοδοσία των διαχειριστών, ακύρωση αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου ή της Γενικής Συνέλευσης της εταιρίας, εκούσια έξοδο εταίρου αλλά και αποκλεισμό εταίρου από την εταιρεία δυνάμει δικαστικής απόφασης.
Σύμφωνα με το νόμο, ο εταίρος μπορεί με δήλωση του προς την εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους να εξέλθει από την εταιρεία, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στην εταιρική σύμβαση. Στην εταιρεία αορίστου χρόνου η αξία της συμμετοχής καταβάλλεται στον εξερχόμενο εταίρο στο τέλος της εταιρικής χρήσης, ενώ στην εταιρεία ορισμένου χρόνου η καταβολή της αξίας συμμετοχής στον εξερχόμενο εταίρο εξαρτάται από τη συνδρομή σπουδαίου λόγου. Αν το δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει σπουδαίος λόγος, ο εταίρος δεν έχει αξίωση για καταβολή της αξίας της συμμετοχής του.
Αν συντρέχει στο πρόσωπο ενός εταίρου περιστατικό που θα δικαιολογούσε τη λύση της εταιρείας το Δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτηση των λοιπών εταίρων, αντί της λύσης της εταιρείας, να διατάξει τον αποκλεισμό του εταίρου. Είναι προφανές ότι αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο όπλο για τον εταίρο του οποίου παραβιάζονται τα δικαιώματα εφόσον μπορεί να ζητήσει από το Δικαστήριο τον αποκλεισμό του εταίρου που παραβιάζει τα δικαιώματά του τόσο από την διαχείριση της εταιρίας όσο και από την ίδια την εταιρία.
- Βλέπε και άρθρο Εταιρίες
- Βλέπε άρθρο Ίδρυση Εταιρίας
- Βλέπε άρθρο Εμπορικές Συμβάσεις
- Βλέπε άρθρο Ασφαλιστικά Μέτρα κατά Facebook/Twitter/Instagram για Διαφημιστικούς Λογαριασμούς
- Βλέπε άρθρο Ηλεκτρονικό Έγκλημα
- Βλέπε και άρθρο Επαγγελματικές Εμπορικές Μισθώσεις
- Βλέπε και άρθρο Φορολογικό Δίκαιο
- Βλέπε και άρθρο Πνευματικά Δικαιώματα
- Βλέπε και άρθρο Διαταγή Πληρωμής
